◘ NVJ

 

Huh? Waarom staat de NVJ hier tussen? 
De NVJ (dat staat voor: Nederlandse Vereniging van Journalisten, maar dat wist je vast al) komt op voor de belangen van journalisten. In september 2019 kwam de beroepsvereniging op de proppen met algemene voorwaarden voor freelancers. Dat zijn eigenlijk freelancevoorwaarden zoals ze volgens de NVJ zouden moeten zijn. Deze zijn hier te downloaden.

 

Ah, ik dacht al. De NVJ is toch helemaal geen journalistieke opdrachtgever?
Nou ja, de NVJ huurt ook met regelmaat journalisten in voor klussen…

 

Als de NVJ me inhuurt voor een klus, kan ik er dan vanuit gaan dat ik onder deze voorwaarden werk?
Het zou echt heel raar zijn als de NVJ freelance journalisten andere voorwaarden zou voorleggen dan de voorwaarden die ze zelf als ideaalbeeld hebben opgesteld. Maar de voorwaarden die op de website van de beroepsvereniging staan zijn in eerste instantie bedoeld voor overeenkomsten tussen jou en het mediabedrijf waar je voor werkt.

 

Waar gelden deze voorwaarden voor?
Er zijn twee documenten: een voor journalisten en een voor fotografen (die laatste zijn al wat ouder en stammen uit januari 2018). In deze analyse worden ze allebei besproken, aangezien ze alleen op een paar punten verschillen. Bij bepalingen die alleen gelden voor fotografen, staat dat erbij.

 

Sommige opdrachtgevers eisen het auteursrecht van hun freelancers op. Laat me raden: dat pikt de NVJ niet?
Nee. En terecht. Als je onder deze voorwaarden werkt blijft je auteursrecht van jou.

 

Wat mag een opdrachtgever onder deze voorwaarden allemaal doen met het werk van een freelancer?
Je opdrachtgever krijgt een zogeheten ‘licentie’ op je werk. Daarmee mag hij je werk openbaar maken. Dat is ook niet zo raar: journalistiek werk openbaar maken is natuurlijk ook het hele idee van een journalistiek medium.

 

Sommige opdrachtgevers verkopen werk van freelancers door aan andere partijen, die het dan opnieuw kunnen publiceren. Mag dat onder deze voorwaarden?
Je hebt het over het verkopen of weggeven van ‘sublicenties’. De voorwaarden van de NVJ steken daar een stokje voor.

 

Hoe vaak mag een opdrachtgever mijn werk opnieuw gebruiken?
Niet. Als je onder deze voorwaarden werkt, mag je opdrachtgever je werk één keer publiceren of uitzenden. Als je opdrachtgever je werk vaker wil gebruiken, moet hij daarvoor een aparte overeenkomst met je sluiten.

 

Mijn opdrachtgever heeft lak aan wat er bij het vorige antwoord wordt gezegd en gebruikt mijn werk toch opnieuw. Wat nu?
Dan schendt hij je auteursrecht. En kun je een schadevergoeding eisen. De juristen van de NVJ kunnen je daar bij helpen, als je tenminste lid bent van de beroepsvereniging. Wil je meer weten over hoe je zo’n auteursrechtenschending opspoort, klik dan hier.

 

Hoe hoog is die schadevergoeding?
De NVJ gaat uit van 300 procent van je overeengekomen (of normale) honorarium.

 

300 procent? Dat betaalt toch niemand?
Als je opdrachtgever akkoord is gegaan met deze voorwaarden, dan zal hij bij een inbreuk wel moeten.

 

Mag ik zelf nog wat met mijn werk doen nadat mijn opdrachtgever het heeft gepubliceerd?
Dat mag. Het auteursrecht op je werk blijft immers van jou. Je mag het werk dus ook ergens anders publiceren of aan andere klanten verkopen.

 

Ik ben fotojournalist en mijn opdrachtgever wil graag een exclusieve licentie op een foto die ik heb gemaakt. Kan dat?
Ja, je kunt zo’n exclusieve licentie gewoon afspreken. Volgens de voorwaarden van de NVJ (en volgens de Auteurswet) moet er voor zo’n exclusieve licentie een officiële akte opmaken. Dat is een door jou en je opdrachtgever ondertekend document.

 

Als mijn opdrachtgever akkoord gaat met deze voorwaarden, kan ik dan ook voor andere opdrachtgevers werken?
Er staat in de voorwaarden nergens dat het niet mag. Dus het mag.

 

Het artikel dat ik heb geschreven is al gepubliceerd, maar mijn opdrachtgever besluit me niet te betalen. Wat nu?
Ook dan schendt je opdrachtgever je auteursrecht. En ook nu kun je een schadevergoeding eisen. Ben daar niet te vlug mee, want de kans is groot dat daarna je werkrelatie met je klant voorbij is.

 

Mag ik zelf bepalen hoe ik mijn klus voor een opdrachtgever uitvoer?
Ja.

 

Mijn opdrachtgever is niet helemaal blij met mijn werk en wil dat ik wat dingen aanpas, maar wil daar niet extra voor betalen. Mag hij dat van me vragen?
Ja. De voorwaarden voor schrijvende en audiovisuele journalisten staan één correctieronde toe (in de voorwaarden voor fotografen staat niets over correctierondes). Tijdens die correctieronde mag je opdrachtgever je vragen om eenvoudige wijzigingen door te voeren. Bij meer correctierondes of ingewikkeldere wijzigingen moet je opdrachtgever je extra betalen.

 

Wie bepaalt of een wijziging eenvoudig is of niet?
Jij.

 

Mijn opdrachtgever komt ineens na zeven maanden met een verzoek om wijzigingen. Moet ik die onbetaald doorvoeren?
Nee. De voorwaarden verplichten opdrachtgevers je ‘spoedig’ te laten weten dat er wijzigingen nodig zijn. Over wat er onder ‘spoedig’ valt kun je discussiëren. Maar zeven maanden is wel héél laat. In de voorwaarden voor fotografen wordt tien dagen als redelijke termijn aangehouden. Daarin staat ook dat een opdrachtgever die een klacht heeft, deze schriftelijk aan je moet doorgeven.

 

Mijn klus is ineens een stuk meer werk dan vooraf gedacht. Wat nu?
Dan heb je volgens de voorwaarden van de NVJ het recht om de opdracht en de daarbij behorende vergoeding aan te passen. Al doe je dat dan wel samen met je opdrachtgever.

 

Mijn opdrachtgever heeft mijn opdracht teruggetrokken. Wat nu?
De voorwaarden van de NVJ stellen dat jij in dat geval recht hebt op je volledige honorarium. Ook wanneer je nog helemaal niet met de opdracht bent begonnen. Behalve als je opdrachtgever je klus binnen 24 uur intrekt. Als je binnen die 24 uur meteen aan de slag moest van je opdrachtgever, heb je wél weer recht op betaling.

 

Pff. Dat zijn best wat mitsen en maren in één zin.
Hier heb je er nog één: wat hierboven staat geldt alleen voor professionele opdrachtgevers. Niet-professionele opdrachtgevers betalen bij opzegging alleen voor het werk dat je al hebt verricht.

 

Waarom maakt de NVJ een onderscheid tussen professionele en niet-professionele opdrachtgevers?
Dat onderscheid is terug te voeren op de wet. Daarin staat dat je geen schadevergoeding kunt eisen van niet-professionele opdrachtgevers als een opdracht wordt ingetrokken. Maar je kunt in zo’n geval wel een redelijk deel van je afgesproken vergoeding eisen. Bij professionele opdrachtgevers kun je wél een schadevergoeding eisen.

 

Mijn opdrachtgever heeft me gevraagd een artikel van 600 woorden te leveren en publiceert er maar 400. Krijg ik die niet-geplaatste woorden volgens deze overeenkomst ook betaald?
Sommige opdrachtgevers werken inderdaad zo (hallo DPG Media!). De NVJ vindt dat niet kunnen. Maar zegt daar dan weer niets over in zijn voorwaarden.

 

Ik heb al heel lang een vaste klus voor een opdrachtgever. Kan hij deze onder deze voorwaarden zomaar opzeggen?
Nee, er geldt een opzegtermijn van minstens drie maanden. In de voorwaarden voor fotojournalisten staat deze bepaling dan weer niet.

 

Is zo’n opzegtermijn geen wassen neus? Een opdrachtgever is toch niet verplicht om een freelancer klussen te geven?
Normaal gezien zou je gelijk hebben. Maar de voorwaarden van de NVJ verplichten een opdrachtgever je tijdens de opzegtermijn voor dezelfde tijd te blijven inhuren als eerder (of je daar in ieder geval voor te betalen).

 

Ik heb mijn deadline gemist. Wat nu?
Dan moet je opdrachtgever coulant zijn volgens de NVJ. Dat betekent dat je opdrachtgever je schriftelijk een spreekwoordelijke schop onder de kont mag geven en je de kans moet geven de klus alsnog binnen een redelijke termijn te klaren. In de voorwaarden voor fotografen staat deze bepaling niet.

 

Een redelijke termijn? Wat is dat?
Dat staat nergens geschreven. Daar zul je zelf met je opdrachtgever over moeten sparren.

 

Mijn opdrachtgever heeft mijn werk gepubliceerd zónder mijn naam erbij. Heb ik nu recht op een schadevergoeding?
De NVJ vindt dat je in dat geval recht hebt op schadevergoeding.

 

Hoe hoog is d…
Net zo hoog als het honorarium dat je hebt afgesproken of het bedrag dat je normaal voor je klus krijgt.

 

Hoe snel moet een opdrachtgever mijn facturen betalen?
Binnen twee weken. Er zijn opdrachtgevers die dat doen, maar de meesten hanteren een betaaltermijn van dertig dagen. De betaaltermijn gaat in op het moment dat je je werk levert.

 

Wat nu als mijn opdrachtgever te laat is met betalen?
Dan heb je recht op rente. Die bedraagt minstens 15 procent van je honorarium, met een minimum van 75 euro.

 

Als mijn opdrachtgever zich niet aan de afspraken houdt, ben ik dan verplicht mijn werk alsnog te leveren?
Nee, natuurlijk niet!

 

Er is iemand boos vanwege een artikel dat ik heb geschreven. Hij eist nu met een schadeclaim.
Dat is een probleem. Gelukkig hoef je dat onder deze voorwaarden niet alleen op te lossen. Je opdrachtgever is verplicht om samen met jou te zoeken naar een oplossing. Jullie dragen daarbij allebei jullie eigen kosten.

 

Mijn opdrachtgever zegt schade te hebben geleden door mijn werk. Wat nu?
Dat ligt aan het type schade. Als jij opzettelijk schade hebt veroorzaakt of als er sprake is van grove schuld, ben je daarvoor aansprakelijk. In dat geval ben je verplicht de directe schade die is ontstaan te vergoeden. Je betaalt dan wat je verzekeraar maximaal uitkeert. Keert je verzekeraar niets uit? Dan hoef je niet meer te vergoeden dan het bedrag dat op je factuur staat.

 

En wat als de schade niet mijn schuld is?
Dan valt er niets te vergoeden.

 

Veel mediabedrijven wijzen voorwaarden van freelancers op voorbaat van de hand. 
Two can play that game. De NVJ doet dat in zijn freelancevoorwaarden ook. Voorwaarden van een opdrachtgever gelden alleen als jij ze uitdrukkelijk schriftelijk hebt aanvaard. Gebruik je de voorwaarden van de NVJ en leg jij die voor aan je opdrachtgever vóórdat je opdrachtgever zijn voorwaarden aan jou stuurt, dan gelden alleen de voorwaarden van de NVJ.

 

Kunnen opdrachtgevers met mij onderhandelen over deze voorwaarden?
De voorwaarden laten daar ruimte toe. Afwijkende afspraken gelden alleen als ze schriftelijk zijn vastgelegd en zowel jij als je opdrachtgever een handtekening onder de afspraken hebben gezet. Dat laatste staat zelfs twee keer in de voorwaarden.

 

Staan er nog meer dingen in deze voorwaarden die ik moet weten?
Ja. In principe bepalen jij en je opdrachtgever samen hoeveel geld jij voor je werk krijgt. Als jullie daar niet samen over hebben onderhandeld, dan mag jíj bepalen wat je werk kost. En dus niet je opdrachtgever, zoals in de praktijk vaak het geval is.

 

Aha! Dus ik kan dan lekker binnenlopen?
Nou… het is wel de bedoeling dat je rekening houdt met de omvang van je werk en de manier waarop je opdrachtgever het wil gebruiken.

 

Ik vind deze voorwaarden wel aardig, maar op sommige punten staan ze wat ver van de praktijk. Is er nog een alternatief?
Wat toe-val-lig dat je daar om vraagt. Rond dezelfde tijd als de NVJ deze voorwaarden opstelde, maakte Freelancevoorwaarden.nl ook eigen voorwaarden. Deze voorwaarden, en een uitleg ervan, vind je hier.

 

Leuk en aardig, maar van wat je hier schrijft klopt geen bal.
Als ik een foutje heb gemaakt (ik ben ook maar een mens), dan hoor ik het graag. Stuur me een mailtje en ik ga ernaar kijken.

 

Ik wil graag zelf de voorwaarden lezen. Kan dat?
De voorwaarden die de NVJ voor freelancers heeft opgesteld, zijn online te raadplegen. Je kunt beide documenten hier downloaden.

 

Deze voorwaarden zijn verouderd. Kan ik je de nieuwe sturen?
Graag. Je mag ze aan me mailen.